[ Pobierz całość w formacie PDF ]

- grupach społecznych, skupiających co najmiej trzy osoby, powiązanych systemem stosunków
uregulowanych przez instytucje, (formalne lub nieformalne) posiadających pewne wspólne
wartości i oddzielonych od innych zbiorowości wyraz
ną zasadą odrębności prowadzącą do
wytworzenia się wśród ich członków poczucia przynale\
ności do grupy (poczucie wspólności
wyra\
one słowem "my"),
- społecznościach lub wspólnotach (Community, Gemeinschaft) odnoszonych zazwyczaj do
zbiorowości lokalnych (terytorialnych), w
6
ramach których członkowie mogą zaspakajać swoje podstawowe potrzeby w sensie kulturowym
i ekonomicznym,
- zbiorawosciach opartych na podobieństwie zachowań (zbiegowisko, publiczność, audytorium,
dum), które niekiedy mogą być zbiorowościami niezwykle krótkotrwałymi lecz między ich
członkami wytwarzają się niezwykle silne związki emocjonalne, prowadzące do opisywanych
przez psychologię i socjologię zjawisk dezindywidualizacji i tzw. "zara\
enia emocjonalnego";
polega ono na wytwarzaniu się identycznych lub podobnych stanów napięcia emocjonalnego
przechodzącego w identyczne zachowania,
- zbiorowościach opartych na -wspólnej kulturze (ród, klan, plemię, lud, naród), które mogą
być grupami w ścisłym tego słowa znaczeniu bądz
te\
zbiorowościami
swoistymi, zaś podstawę ich wyró\
nienia stanowi zazwyczaj wspólny język, czasem odrębna
gwara, generalnie jednak szerszy kompleks kulturowy.
2. Rola i znaczenie grup społecznych.
Spośród wymienionych tutaj rodzajów zbiorowości największym zainteresowaniem
badaczy cieszą się grupy społeczne.
W charakterystyce grupy społecznej wyró\
nia się zazwyczaj cztery podstawowe cechy,
stanowiące istotne wyró\
niki spośród innych zbiorowości. Po pierwsze grupa społeczna to
zbiorowość -względnie trwała, w odró\
nieniu np. od publiczności zebranej na koncercie,
przedstawieniu teatralnym czy od tłumu. Po drugie grupa jest zbiorowością zorganizowaną i
ustrukturalizawaną, w której poszczególne role są wyraz
nie zdefiniowane. Po trzecie w
zbiorowości określanej mianem grupy zachodzą względnie trwałe stosunki i interakcje. Po
czwarte grupa społeczna składa się z wybranej i ograniczonej liczby członków. Fakt
członkostwa oraz subiektywne poczucie przynale\
ności uznaje się dość powszechnie za
podstawowe właściwości grupy społecznej, Inne, równie\
istotne elementy grupy społecznej
stanowią w zasadzie naturalną konsekwencję tych dwóch ostatnich elementów (np. poczucie
odrębności, wspólne wartości, idee, symbole, ośrodek skupienia itp.)
Funkcjonowanie grupy jako zbiorowości regulowane jest zarówno przez instytucje
formalne jak i nieformalne; niektóre z grup opartych na nieformalnych instytucjach kontroli
społecznej bardziej dyscyplinują swych członków ni\
grupy funkcjonujące na gruncie instytucji
formalnych. Stąd te\
grupa nieformalna jest grupą w ścisłym tego słowa znaczeniu. Wspólne
wartości grupy mają bardzo szerokie znaczenie.
6
Wartościami tymi są więc zarówno określone idee wyra\
ające cele i ideały grupy, symbole
(hasło, odznaka, pieczęć, sztandar itp.), przedmioty materialne ( majątek, nieruchomości itp.)
oraz jakiś ośrodek skupienia, którym zazwyczaj jest określone terytorium, gmach czy lokal.
śycie społeczne "utkane" jest wręcz z ró\
norodnych grup społecznych, jednak mimo tej
ró\
norodności to co je ró\
ni w sposób wyraz
ny od innych zbiorowości to nie tylko wyraz
nie
poczucie odrębności występujące wśród ich członków ale równie\
mniej lub bardziej ściśle
określona zasada członkostwa. Zmiana tych zasad zmienia zasady odrębności a tym samym
zmienia charakter grupy.
W stosunku do swych członków grupa określa: wzór fizyczny członka czyli jego wygląd
zewnętrzny, wzór moralny członka, czyli zespół cech moralnych jakie winien w swym
zachowaniu manifestować członek grupy ona/uncje członka, czyli zakres czynności, które
członek grupy winien wykonywać w celu utrzymania ciągłości, to\
samości grupy oraz jej
rozwoju. Skład grupy oczywiście zmienia się w czasie, lecz mimo to grupa zachowuje swoją
to\
samość i nadal trwa. O tej trwałości decyduje - przypomnijmy to jeszcze raz - niezmiennie
wa\
na zasada odrębności. "Zasada odrębności jest zespołem idealnych określeń i warunków,
jakim powinien odpowiadać członek danej grupy, z jednej strony, a z drugiej - wyra\
a ona
kryteria przyjmowania i usuwania jednostek do grupy i z grupy.
Zasada członkostwa i odrębności ściśle wią\
e się z treścią zadań określonych grup
społecznych. Zadania te, które grupa chce osiągnąć jako całość są zawsze ustalone
intencjonalnie, określone statutem lub inną formą porozumienia między jej członkami i
zaakceptowywane przez nich.
Ka\
dy z członków grupy pełni w niej określone funkcje, które mogą ró\
nić się od funkcji
innych członków; wynika to z faktu -wewnętrznej strukturalizacji grupy, polegającej na
uło\
eniu i przyporządkowaniu sobie jej członków, instytucji i podgrup, składających się na
grupę oraz innych jej elementów o charakterze materialnym lub idealnym (symbole lub
wartości), wzorów zachowań, stosunków i pozycji społecznych zajmowanych przez członków.
Pozycja jaką zajmuje dany członek w grupie oraz prestiz
(uznanie) związany z tą pozycją
ókseSl&jStstatns jednostki w grupie.
Przynale\
ność jednostek do grup wynika z faktu członkostwa. Mo\
na jednak mówić o
dwóch postaciach tej przynale\
ności: o przynale\
ności obiektywnej i subiektywnej. Student
nale\
y do grupy bo został do niej zapisany; w związku z tym powinien spełniać podstawowe
obowiązki wynikające z tego faktu. Nie oznacza to jednak, i\
w ka\
dym przypadku musi [ Pobierz całość w formacie PDF ]